Tekstil endüstrisi en önemli endüstrilerden biridir. Bu endüstri aynı zamanda çevreye zararlı üretim ve dağıtım sistemleri nedeniyle neden en kirletici endüstrilerden biri haline gelmiştir.

Ekoloji ve çevre lehine bireysel farkındalık ile bağlantılı tekstillerin geri dönüşümü için artan bir eğilim var.

Tekstil geri dönüşümü, eski giysilerin ve diğer tekstil ürünlerinin yeniden kullanım veya malzeme geri kazanımı için geri kazandırıldığı sürece verilen addır. Tekstil, geri dönüşüm endüstrisinin temelinde yer alır.

Tekstil atıklarının geri kazanımı sürecinde gerçekleşen adımları şöyle anlatabiliriz; tekstillerin bağışlanması, toplanması, sınıflandırılması ve işlenmesi ve ardından kullanılmış giysilerin, tekstil atıklarının veya diğer geri kazanılmış malzemelerin son kullanıcılara aktarlarılması.

Büyüyen tekstilde geri dönüşüm endüstrisinin temeli, elbette tekstil endüstrisinin ta kendisidir. Tekstil endüstrisi sadece giyimden oluşmaz. Aynı zamanda mobilya ve yatak malzemeleri, çarşaflar, temizlik malzemeleri, perdeler, eğlence ekipmanları ve diğer birçok öğeden oluşur ve dünya çapında neredeyse 1 trilyon dolarlık bir endüstridir.

Tekstil geri dönüşümünün sağladığı çevresel faydaları aşağıda sıraladık:

• Kirlilik önlenir.
• Enerji ve su tüketimi azaltılır.
• Sentetik elyaf ürünlerin ayrışmadığını ve doğal elyafların sera gazı salabileceğini unutmadan, çöp sahası gereksinimlerini azaltır.
• Virjin liflerin kullanımından kaçınılır.
• Boyalar için talep azaltılır.

.Geri dönüşüm için tekstillerin üretimi iki temel kaynaktan gerçekleştirilir. Bu kaynaklar aşağıdaki şekildedir:

• Post consumer (tüketici sonrası): Giysiler, araç döşemeleri, ev eşyaları ve benzeri
• Pre consumer (tüketici öncesi): İplik ve kumaş imalatından ve diğer ürünlerden dolayı oluşan tekstil atıkları

Tasarım ve üretim basamağında, giysi tüketiciye ulaşmadan önce tüketici öncesi tekstil atığı meydana gelir. Örneğin, konfeksiyon fabrikalarında üretilen ve ama yeteri kadar kullanışlı olmadığı düşünülen (küçük görülen) ve atılan tekstil atıkları olabilir. Tüketici öncesi tekstil atıkları ayrıca, fazla üretim sebebiyle satılamayan sezon sonu stoklarının yanı sıra satamayacakları için atılan küçük defolara sahip giysileri de içerir.

Tüketici sonrası tekstil atığı ise tüketicinin bir giysiyi artık giymeyip çöpe attıktan sonra ortaya çıkan atığa denir. Bu tür tekstil atıkları, artan tüketim ihtiyacı ve bizi satın almaya, yeni kıyafetler giymeye ve bir sonraki trendi takip etmeye teşvik eden yeni tek kullanımlık moda kültürümüz sebebiyle ortaya çıkar.

Tekstil Geri Dönüşümünün Önemi

Tekstil geri dönüşümünün avantajları şunlardır: tekstil atıklarının birikiminin azaltılması, kirliliğin büyük derecede azaltılması, karmaşık endüstriyel süreçlerin azaltılması, bütçe tasarrufu ve yeni ürünler. Aynı şekilde, hammaddenin azaltılması, enerji tasarrufu, istihdam, yeniden kullanım, çevre bilincinin teşvik edilmesi, döngüsel ekonomi, sürdürülebilir kalkınma, doğal kaynakların korunması ve daha iyi bir yaşam kalitesini de faydalarına ekleyebiliriz.

Giysiler Nasıl Geri Dönüştürülür?

Her yıl dünya çapında 100 milyardan fazla giysi satılmaktadır.

Bu, 15 yıl öncesinden tam %60 daha fazla! Ancak, üretimlerinden yıkanmalarına ve kullanım ömürlerinin sonuna kadar kıyafetlerimiz ağır bir çevresel etkiye sahip oluyor. Hatta tekstil endüstrisinin en çok kirletici olan sektörlerden biri olduğunu biliyor muydunuz?

Tekstilde kirlilik nasıl oluşur gelin birlikte bakalım;

1. Giysileri oluşturmak için kullanılacak hammaddeleri elde ederken kirlilik ortaya çıkar. Örneğin pamuk tarlalarında çok yüksek su tüketimine veya pestisit kullanımına dikkat etmek çok önemli bir noktadır.
2. Tekstillerde kullanılan ve daha sonra doğaya karışan ve doğayı kirleten zehirli ürünler sebebiyle çevremiz kirlenir.

Tüm bunlar göz önüne alındığında kumaş atıklarının geri dönüşümü döngüsünü sağlamak oldukça mühimdir.

Tekstilde geri dönüşümün iki türü vardır: mekanik ve kimyasal.

1- Mekanik geri dönüşüm, tekstillerin manuel olarak parçalanması ve liflerine ayrılması demektir. Oradan, lifler başka bir tür lifle birleştirilerek güçlendirilir.

2- Kimyasal geri dönüşüm, tekstil atıklarında bulunan lifleri çözmek için kimyasal çözücülerin kullanılmasıdır. Böylece ekstrakte edilebilir, geri kazanılabilir ve yeni bir kumaş haline getirilebilir.

Mekanik geri dönüşüm ile girdiler, tekstil endüstrisi dışındaki malzemeleri de içerebilir. Örneğin, ünlü tekstil markaları tarafından kullanılan geri dönüştürülmüş polyesterin çoğu, polyester giysiler yerine geri dönüştürülmüş PET şişelerinden elde edilir.

Tekstil Geri Dönüşüm Süreci

Kumaş veya tekstil atıklarının geri dönüştürülmesi, imalatında kullanılmış giysi, elyaf veya giysi kalıntılarının yeniden kullanımı için gerçekleştirilen süreçtir. Tekstilde geri dönüşümün amacı, kirliliği azaltmak, çevreyi ve insan sağlığını korumak, atılan giysilerin veya yeni üretilen kumaşlar için yeniden işlenmesine izin veren diğer kaynakların yeniden kullanımı için tekstil atıklarının işlenmesidir.

Giyim kumaşları genellikle parçalanabilen bir malzeme olan pamuktan ve sentetik plastikten yapılır, tekstil bileşimi dayanıklılığı ve geri dönüşüm yöntemini etkiler.

Giysiler renklerine göre sınıflandırılır, bu da tekrar boyanmalarını engeller, bu da enerji ve kirleticilerden tasarruf anlamına gelir.

Kumaşlar, parçanın nihai kullanım amacına bağlı olarak, lif olarak parçalanır veya seçilen diğer liflerle karıştırılır. Karışım temiz taranır ve lifler karıştırılır ve eğrilmeye veya dokumaya hazır hale gelir. Lifler ayrıca şilte üretimi için sıkıştırılabilir.

Geri dönüştürülmüş tekstillerin kullanılması için başka bir seçenek de, araçlar için yalıtım malzemesinin bir parçası olarak, tavan keçeleri, duvar kaplamaları ve mobilya dolgusu olarak kullanılmasıdır.

Sadece polyester olan giysiler için işlem farklıdır, yapılan ilk şey düğmeleri ve fermuarları çıkarmaktır, giysiler küçük parçalara ayrılır, bunlar granüle edilir ve ardından küçük topaklar oluşturulur. Peletler, eritilen ve yeni polyester kumaşlar yapmak için kullanılan yeni bir lif halinde bükülen küçük polyester parçalarına polimerize olur.

Tekstil atıklarının işlenmesinde genelde takip edilen ana aşamalar aşağıdaki gibidir:

• Manuel sınıflandırma ve hammadde türlerini ayırma
• Yeni liflerin dönüştürülmesi için defibrasyon veya ezme gerçekleştirme
• Elde edilen liflerin temizleme ve karıştırma için gönderildiği taraklama
• Malzemenin daha sonraki dokuma işlemleri için eğrilmesi 

Kumaş Geri Dönüşümü

Tekstil geri dönüşümünden veya geri dönüştürülmüş kumaşlardan bahsetmek neden önemli? Modanın üretilme ve tüketilme şeklini durdurmanın ve yeniden düşünmenin gerekli olduğu bir süreçten geçiyoruz. Bunu yapmanın yollarında biri, moda endüstrisinin ürettiği tonlarca tekstil atığını aza indirmek için olası bir çözüm olarak ister giysiler ister kumaşlar olsun geri dönüşümü ciddi şekilde düşünmektir.

Tekstil endüstrisi, gezegendeki en kirletici ikinci endüstridir, rejenere kumaşının önemini anlamak için bunun farkında olmak çok önemlidir. Çarşaflar, giysiler veya kullanılmış ayakkabılar, yeniden kullanılmak veya geri dönüştürülmek yerine genellikle çöpe atılan ürünlerdir. Tekstil dünyası bu konuyla alakalı yavaş yavaş çözümler bulmaya başladı. Dünyada bu konuyla alakalı birçok yönetmelik ortaya çıktı. Fransa’dan örnek verecek olursak, 2007'den beri Fransız yönetmelikleri “profesyonel giyim ürünlerinden kaynaklanan atıkların geri dönüştürülmesine ve arıtılmasına katkıda bulunması gerektiğinden” bahseder.

Moda endüstrisindeki en büyük sorun tekstil israfından gelir. Her yıl milyonlarca ton tekstil atığı, hızlı moda endüstrisinden gelen giysiler ve üretim artıklarının atılmasının bir neticesi olarak çöplüklere atılıyor. Bu atılan kumaşların çoğu ne organik ne de doğaldır, bu sebeple dünyaya geri dönmeden önce ayrışması binlerce yıl sürebilir ve bu süreçte, tüm gezegeni kirleten yüz binlerce mikroplastik parçacık salar. Tekstil atıklarının gezegen üzerindeki etkisini azaltmaya yardım etmenin yollarından biri, geri dönüştürülmüş tekstillerden yapılmış giysiler satın almaktır.